• Gems of Indian Poetry translated into English


  • Timeless Indian Poems now available in English language


Utensils

Om Nagar

Home utensils —

signs of ancestors

 

but since grandfather

has departed

these have been relegated

to the backyard —

 

the bronze glass

that could contain

three quarter litres

of milk

 

utensils

bronze plates

brass pitchers

without these

the tradition of bride giving

was incomplete

but today from oven to parandy

everywhere I see steel

 

my grandmother

used to knead dough

for twenty persons in one go

in big brass platter

 

but now

as the walls go up

in the courtyard

sizes of home utensils

are getting smaller.

 

Parandy :        A place in house where pitchers or other utensils filled with water are kept

Translated by Abhay K. from Rajasthani-Hindi
A Girl had fled from the village for the first tim

A Girl had fled from the village for the first tim

Om Nagar

A girl had fled from the village

with someneighbour´s boy for the first time

 

many faces in the street

had started gossiping

in ears of women looking through veils

eyes had sprouted, a father's dreams

had been swept away by time's flood

a pair of slippers lied on the quiet wall

the sound of her feet was ringing loud

for the first time a girl had fled

wearing her mother's old slippers

 

she had crossed the limits of honour

on the door, she had left no marks

of her rough palms covered in turmeric

 

for many days in the village

smoke of tobacco, bidi

rising in the squares

made the girl's bright face dark

her yellow scarf was shredded

in their stories

for months in her mother's dreams

she knocked at the door

for the first time a girl had fled

 

a father had been saved

from drowning in debt

the daughter's ears were far removed

from her mother's curses

a girl had fled with someneighbour's boy

for the first time.

 

Translated by Abhay K. from Rajasthani-Hindi
Utensils

A troubled mom and child

Shelly Bhoil

I have been observing this mom-child duo for a while

and I can’t quite understand what precedes what—

the tantrums of the child or the temper of his mother

But I see the relationship between the two is that of intense

disobedience, hopefully momentarily

 

He throws away his cuddly bear, she picks it up with a frown,

he pulls her hair, she grabs his arm, he begins to scream and cry,

she tries to shush him up, he bangs his head— and this goes on

until she shoves a blue silicon nipple in his mouth, swaying him

up and down in her arms

 

I am not sure if this is a troubled mom and child or if there exists no

troubled mom and child. But I most certainly see them in the pattern

of my life, which when hits me hard is my tired mother rocking me

besides her primordial child to sleep, and that whatever is keeping

me grounded at the moment is but a pacifier in my mouth


 

Translated by

Lines

Glenn Shea

What I remember best of our short time
is not the strange mad dance of sex itself
but in the tunnel of night and morning dark
how our bodies would shift to seek each other out,
like pups asleep but nuzzling their dam.
That unthinking, half-awaking movement
(before our lives would wrestle us apart)
across the mirrored distance, my narrow bed,
was answer to that hope I'd hardly dared:
what I had sought was also seeking me.

Translated by

Poem no. 97 of VRUDDHASHATAK

Kamal Vora

He did not know whether
he was growing lonely
because he was old
or whether he was growing old
because he was lonely
He did not understand
how long he would keep growing old
growing lonely
He did not know whether
he was more old
or more lonely
He could not figure out
whether old age was better
or loneliness
He did not understand
whether it was age that
made him swing between being and
not being or was it loneliness
Like the seed in the tree
or the tree in the seed
He did not understand
He had not been able to understand
He was not going to understand
But he did know
he was growing old
and he was lonely
વૃદ્ધશતક કાવ્ય ક્રમાંક : ૯૭
-- કમલ વોરા
એને ખબર પડતી નહોતી
એ ઘરડો થઈ ગયો હતો
એટલે એકલો પડી ગયો હતો
કે એકલો પડી રહ્યો હતો
એટલે ઘરડો થઈ રહ્યો હતો
એને ખબર પડતી નહોતી
આમ ને આમ ક્યાં સુધી એ ઘરડો થશે
આમ ને આમ એકલો
એને ખબર પડતી નહોતી
એ ઘરડો વધારે હતો
કે વધારે એકલો
એને ખબર પડતી નહોતી
ઘડપણ સારું
કે એકલતા
એને ખબર પડતી નહોતી
એને હતો-ન હતો ઘડપણે કરી દીધો હતો
કે એકલતાએ
બીજમાં વૃક્ષ કે વૃક્ષમાં બીજની જેમ
એને ખબર પડતી નહોતી
એને ખબર પડી નહોતી
એને ખબર પડવાની નહોતી
પણ એને ખબર પડતી હતી
એ ઘરડો થઈ ગયો હતો
અને
એ એકલો પડી ગયો હતો

Translated by by Gopika Jadeja from Gujarati

Lies

Kamal Vora

In reality there are just three
types of lies: red, yellow, and blue
someone would say: three headed
someone would say: three-tailed
some would even spot three eyes!
If red was about to get caught
Yellow would come forward
If yellow was to be captured
it would hide behind the blue
So no one could actually
say what the colours of the lies were.
Be as that might be,
but the ploy of the trio,
oh, Trahimam, Trahimam!
Triple torture ruled.
When they screamed
from the rooftops
the deep red streaks
flying in the air
made your cupped palms bloody.
The hands of those who would catch
had their faces turned scarlet,
a colour of flames, of raging red fires.
But then the game would change
They would hover overhead
blinding the eyes.
Yellow, a solid yellow
would enter your body, your lungs,
and even the depths of your veins
and fill them up with intense irritation,
as if someone was peeling the skin
of a scorching desert
in the middle of a hot afternoon.
Yellow lies made one see
lies all around.
But then everything cools down.
Lies like a darkening eve
matured, cold-blooded,
snatch whatever little light
is left from the greying soot,
blowing about until now.
You may get confused and wonder
if all three of them
have switched off the lights
and gone to bed or what.
But that is the time when
weaving and in twining with
one another, shuffling
and reshuffling things,
eager to pounce
desperate
they jump
their giant leap mapping the distance between the earth and the sky.
JA-NEE-VA-LI-PI-NA-RA,
V-I-B-G-Y-O-R,
wows the viewers.
When people are lost in
the shouts of aafareen..aafareen..
JA-NEE-VA-LI-PI-NA-RA,
they play the final move.
Merging and melting with one another,
becoming one,
dissolving their differences,
craftily they hide their true selves
in white.
And then in a loud voice they yell:
There are no lies. Nowhere.
Destroyed, annihilated,
thrown away
onto some other planet,
far away from this earth.
What are you saying?
Where could they be?
Come on, show us at least one.
When stunned folks are all ears
Then, exactly then
one after the other
in a continuous flow,
in their infinite, ever changing forms
colourful lies multiply
into an eternal flow of lies,
from three to thirty-three,
then add a zeros, and anther zero
and one more, and…
જુઠ્ઠાણાં
-- કમલ વોરા
(જાનીવાલીપીનારાં)
ખરેખર તો
ત્રણ જુઠ્ઠાણાં : લાલ, પીળાં ને વાદળી.
કોઈ કહેતું : ત્રણ માથાળાં
કોઈ : ત્રણ પૂંછડિયાં
કોઈને ત્રિનેત્રાળાં દેખાતાં!
લાલ પકડાવામાં હોય તો પીળાં આગળ થતાં,
પીળાં ઝડપાઈ જવાનાં હોય તો
વાદળીની ઓથે છુપાઈ જતાં;
આમ
જુઠ્ઠાણાંનો સાચો રંગ પરખાતો નહીં.
હોય તે હોય,
ત્રેખડનો તાયફો ત્રાહિમામ્‌ ત્રાહિમામ્‌,
ત્રિવિધ તાપ રેલાવતો.
છાપરે ચડી પોકારતાં
ત્યારે ઊડતા રાતાચોળ ટશિયાથી
ખોબા લાલઘૂમ થઈ જતા;
ઝીલનારાની હથેળીઓમાં
ચહેરા રતુંબડા થઈ જતા.
રગોમાં લોહિયાળ અગ્નિના ભડકા ભભૂકતા;
પછી પેંતરો બદલાતો.
બરોબર માથે ઝળૂંબતાં
ત્યારે આંખો અંજાઈ જતી,
શરીરમાં, ફેફસાંમાં, રગોમાં ઊંડે સુધી
પીળાશ, નકરી પીળાશ
ઘેરી, ચચરાટભરી ફરી વળતી
રેતીના વિશાળ પટ પર ભર બપોેરે
એક છેડેથી બીજો છેડો
ઉતરડાઈ ગયો હોય એવી.
પીળાં જુઠ્ઠાણાં
બધે જ જુઠ્ઠાણાં દેખાડતાં.
પણ પછી બધું ઠરીઠામ થતું જાય.
ચોમેર ઊડાઊડ કરતી
આરપાર રાખોડી થઈ રહેલી રજમાંથી
રહ્યુંસહ્યું અજવાળું પણ ખૂંચવી લેતી
આથમતી સાંજ જેવાં
ઠાવકાં ને ટાઢાંબોળ જુઠ્ઠાણાં.
ગફલત થાય કે અંધારપછેડી ઓઢી
ત્રણેય ગોટમોટ પોઢી ગયાં કે શું;
પણ ખરેખર તો દરમિયાન
પરસ્પરમાં લપેટાતાં-ગૂંથાતાં
થોડું તળેઉપર, આઘુંપાછું કરી લેતાં
તરાપ મારવા તત્પર
વલખતાં હોય અને એકાએક કૂદી પડે
એક વિરાટ પગલે
ધરતીથી આકાશ લગી
જાનીવાલીપીનારાં, સોહામણાં.
જોનારા તો
આફરીન આફરીન-ના પોકારોમાં
બે-ધ્યાન, બે-ભાન થઈ રહ્યા હોય ત્યારે
જાનીવાલીપીનારાં
છેલ્લો, છેક છેવટનો દાવ ખેલી નાખે.
એકમેકમાં ભળી જઈ, ઓગળી જઈ
એકરૂપ, એક થઈ
એક જ ધોળા રંગમાં
અસલિયત છુપાવી દે, સિફતથી.
પછી
ગળાં ફાડી ફાડીને હાકોટા પાડે :
જુઠ્ઠાણાં નથી, ક્યાંય નથી –
નેસ્તનાબૂદ, નેસ્તનાબૂદ
ખદેડી દેવાયાં છે
આ પૃથ્વી પરથી આઘે આઘે, કોઈ બીજા ગ્રહે.
હોય
ક્યાંય હોય
ક્યાંક એકાદ જુઠ્ઠાણું તો દેખાડો!
સાંભળનારા
અવાચક, એક-કાને સાંભળતા હોય ત્યારે
બરોબર ત્યારે
એક પછી એક
પછી એક, એકધારાં, નિત નવાં, નિરંતર
રંગબેરંગી જુઠ્ઠાણાં
રેલાતાં જાય, રેલાતાં જાય
જૂજવે રૂપે અનંત આ અખિલમાં
ત્રણનાં તેત્રીસ પર
મીંડાં પર મીંડાં ચડતાં જાય...

Translated by Pratishtha Pandya from Gujarati
Gandhi 150

Gandhi 150

Kamal Vora

Gandhi 150
Kamal Vora

1
Bapu!
As I tag along with you,
I know what truth is
but can’t act on it.
I have disdain
for untruth,
but can’t let go of it.
Your experiments
were with truth,
I am drowned in mine,
with hatred.

2
No one imagined that
while making us repeat
‘My life is my message’
again and again;
like a shrewd trader,
you’d suddenly test us, Bapu!
I spoke from the heart:
My messages
are my life.

3
Bloodied
while grasping
for a tender shoot
or a brittle straw
in a bale of needles,
how can my hand
find yours, Bapu?

4
Mr Gandhi!
We’re kind of done with you.
You may leave us now.
Now we exist in a digital world where
nothing is real, nothing is unreal either.
No triumph of truth, nor downfall of lies.
In fact, there’s no truth and no lies.
Only a spectacle of violence
with live visuals.
Non-violence is all junk, Mr. Gandhi!

No cleanliness, no godliness,
Everything colourful and instant.
Instant money transfer
for a billion countrymen.
Hence no need of currency at all.
Sorry, no place for you, Mr Gandhi!
Surely we are thankful to you
but,
but time to quit India, dear Father!
In fact we guys can help
and delete you
with the touch of a finger, Bapu!

5
There is no God other than Truth.
To see the universal and all-pervading
Spirit of Truth
face to face
one must be able to love
the meanest of creation as oneself.
Identification with everything that lives
is impossible without self-purification;
without self-purification the observance of
non-violence must remain an empty dream.
A perfect vision of Truth can only follow
a complete realisation of Ahimsa
but the path of self-purification is hard and steep.*

The paper that I write on
The pen that forms the letters
The hand that holds the pen
are all impure.
The muscles that move the hand
the blood coursing through it
the heart that pumps it –
it’s all impure.
The mind impure,
the mindfulness impure.
Even after seven-score and ten years, Bapu,
it’s your insistence on purity of tools
that keeps me away from you!

* From MKG’s autobiography, Tr.Mahadev Desai, the last chapter, ‘Farewell’.

6
At the most
a man survives a hundred autumns,
you’ve crossed a hundred and fifty, dear Bapu!
Enough now, let go!
At times,
your leftover shadow
still appears
unbidden
to interrupt our
dances of destruction,
muddying our minds and
forcing us to pause.
But once again,
we spit venomous bolts
of forked lightning
at animals
at man
at nature
with thought, speech and deed.
Drink a last cup
from this hand stained
with bloodshed
of thought, speech and deed;
and go gentle into this good night, dear Father!




ગાંધી : ૧૫૦
-- કમલ વોરા

બાપુ!
તમારી આંગળી ઝાલી છે,
તો સત્ય શું છે
તે જાણું છું;
પણ આચરી શકતો નથી.
અસત્યને
તિરસ્કારું છું,
પણ તજી શકતો નથી.
તમે સત્યના કર્યા,
હું ધિક્કારના પ્રયોગોમાં
ગરક છું.


ધાર્યું નહોતું કે
મારું જીવન તે મારી વાણી
ગોખાવતાં ગોખાવતાં
ચતુર વાણિયાની જેમ,
તમે એકાએક પરીક્ષા લેશો, બાપુ!
હૈયે હતું, હોઠે આવ્યું :
મારી વાણી
તે મારું જીવન.


સોયના પૂળામાં
ખોવાઈ ગયેલું એકાદ તણખલું, સૂકું કે કૂણું
શોધતાં શોધતાં
લોહિયાળ કરી નાખેલ આ હાથે,
કઈ રીતે મેળવું
તમારો હાથ, બાપુ?!

મિસ્ટર ગેન્ઢી!
વી આર કાઇન્ડ ઑફ ડન વિથ યુ
યુ મે લીવ અસ નાઉ
નાઉ વી એક્ઝિસ્ટ ઇન અ ડિજિટલ વર્લ્ડ વ્હેર
નથિંગ ઇઝ રિયલ નથિંગ અનરિયલ આઇધર
ન તો સત્યનો જય ન અસત્યનો પરાજય
ઇન ફૅક્ટ નો ટ્રૂથ ઍન્ડ નો લાઇ્‌ઝ
ઑન્લી અ સ્પેક્ટેકલ ઑફ વાયોલન્સ
વિથ લાઇવ વિઝ્યુઅલ્સ
નૉન-વાયોલન્સ ઇઝ ઑલ જન્ક, મિસ્ટર ગેન્ઢી!
નો ક્લીનલિનેસ નો ગૉડલિનેસ
એવરીથિંગ કલરફુલ એન્ડ ઇન્સ્ટન્ટ
ઇન્સ્ટન્ટ ડાયરેક્ટ ટ્રાન્સફર
ફૉર અ બિલિયન કન્ટ્રીમૅન
હેન્સ નો નીડ ઑફ કરન્સી ઍટ ઑલ
સૉરી, નો પ્લેસ ફૉર યુ મિસ્ટર ગેન્ઢી!
શ્યોરલી વી આર થૅંકફુલ ટુ યુ
બટ,
બટ, ટાઇમ ટુ ક્વિટ ઇન્ડિયા, ડિયર ફાધર!
ઇન ફૅક્ટ વી ગાઇઝ્‌ કૅન હેલ્પ
ઍન્ડ ડિલીટ યુ
વિથ અ ટચ ઑફ ધ ફિંગર, બાપુ!


સત્યથી ભિન્ન કોઈ પરમેશ્વર નથી
સત્યરૂપી સૂરજનું સંપૂર્ણ દર્શન
સંપૂર્ણ અહિંસા વિના શક્ય નથી
વ્યાપક સત્યનારાયણનાં પ્રત્યક્ષ દર્શનને સારુ
જીવમાત્રની પ્રત્યે
આત્મવત્‌ પ્રેમની પરમ આવશ્યકતા છે
આત્મશુદ્ધિ વિના
જીવમાત્ર સાથે ઐક્ય ન સાધી શકાય
આત્મશુદ્ધિ વિના
અહિંસાધર્મનું પાલન સર્વથા અસંભવિત છે
સત્યમય થવાને સારુ અહિંસા
એ જ એક માર્ગ છે
પણ આ શુદ્ધિનો માર્ગ વિકટ છે.*

આ લખી રહ્યો છું તે કાગળ,
કાગળ પર અક્ષરો પાડતી કલમ,
કલમને પકડતો હાથ
અશુદ્ધ છે.
હાથમાં સ્નાયુઓનો સંચાર,
રગોમાં ધબકતું લોહી,
લોહીને ધકેલતું હૃદય – અશુદ્ધ,
ચિત્ત અશુદ્ધ, ચેતના અશુદ્ધ છે.
સાધન-શુદ્ધિનો તમારો આગ્રહ, બાપુ!
દોઢ સદીએય
મને તમારાથી છેટો રાખે છે!


જીવી જીવીને
માણસ સો શરદ જીવે,
તમે તો દોઢસોને આંબી ગયા, વહાલા બાપુ!
હાંઉં, બહુ થયું, હવે સિધાવો!
તમારો રહ્યોસહ્યો ઓછાયો
હજુ, ક્યારેક ક્યારેક
અણધાર્યો જ વચ્ચે આવી જઈ
અમારાં તાંડવોનો લય
ભંગ કરી નાખે છે.
ત્યારે, થોડી વાર અમે ઘાંઘાં થઈ
સૂધબૂધ ખોઈ બેસીએ છીએ.
પણ ફરી,
ફરી અમારાં વિચાર, વાણી, વર્તનમાં
પ્રકૃતિ પ્રત્યે
પશુ પ્રત્યે
મનુષ્ય પ્રત્યે
ઝેરી વીજળીઓ ફૂંફાડા મારે છે.
હિંસાહારી, હિંસાચારી, હિંસાકારીના આ હાથે
છેલ્લો કટોરો પી, જાઓ,
જાઓને હવે, બાપુ વહાલા!

Translated by Naushil Mehta from Gujarati
Lies

When Krishna Danced in a British Army Barracks

Gabriel Rosenstock

Dehradun Military Academy

(Motto: Valour & Wisdom).

Papaji takes off his British Army uniform -

he is acquiring military skills

in order to turf the British out -

and dons the robes of a Krishna gopi.

He has spent all his salary

on saris and jewellery.

All night long

he dances with Krishna.

 

Morning.

Papaji is glowing.

His commanding officer asks:

'Has that man been drinking?'

-Gabriel Rosenstock

 

Nuair a dhamhsaigh Krishna i mBeairic Bhriotanach

 

Acadamh Míleata Dehradun

(Manna: Calmacht & Gaois).

Baineann Papaji a éide airm Bhriotanach de -

scileanna míleata á sealbhú aige

d'fhonn na Briotanaigh a chaitheamh amach -

agus cuireann uime róbaí gopi Krishna.

A thuarastal go léir caite aige

ar shárithe is ar sheodra.

É ag damhsa le Krishna

an oíche ar fad.

 Maidin.

Luisne ina ghrua.

Arsa an t-oifigeach i gceannas:

'An ag ól a bhí an fear sin?'

Translated by
The Macaulayite Cuts Such a Ridiculous Figure

Mustard Flowers

Ajmer Rode

If you see an old man sitting alone
at the bus stop and wonder who he is
I can tell you.
He is my father.
He is not waiting for a bus or a friend
nor is he taking a brief rest before
resuming his walk.
He doesn't intend to shop in the
nearby stores either
he is just sitting there on the bench.

Occasionally he smiles and talks.
No one listens.
No body is interested.
And he doesn't seem to care
if someone listens or not.

A stream of cars, buses, and people
flows on the road.
A river of images, metaphors and
similes flows through his head.
When everything stops
at the traffic lights it is midnight
back in his village. Morning starts
when lights turn green.
When someone honks his neighbor's
dog barks.

When a yellow car passes by
a thousand mustard flowers
bloom in his head.

Translated by In English Mustard Flowers  

Mustard Flowe