|
Latest Poems:
LinesGlenn Shea What I remember best of our short time is not the strange mad dance of sex itself but in the tunnel of night and morning dark how our bodies would shift to seek each other out, like pups asleep but nuzzling their dam. That unthinking, half-awaking movement (before our lives would wrestle us apart) across the mirrored distance, my narrow bed, was answer to that hope I'd hardly dared: what I had sought was also seeking me. Poem no. 97 of VRUDDHASHATAK Kamal Vora He did not know whether he was growing lonely or whether he was growing old because he was lonely He did not understand how long he would keep growing old growing lonely He did not know whether he was more old or more lonely He could not figure out whether old age was better or loneliness He did not understand whether it was age that made him swing between being and not being or was it loneliness Like the seed in the tree or the tree in the seed He did not understand He had not been able to understand He was not going to understand But he did know he was growing old and he was lonely વૃદ્ધશતક કાવ્ય ક્રમાંક : ૯૭ -- કમલ વોરા એને ખબર પડતી નહોતી એ ઘરડો થઈ ગયો હતો એટલે એકલો પડી ગયો હતો કે એકલો પડી રહ્યો હતો એટલે ઘરડો થઈ રહ્યો હતો એને ખબર પડતી નહોતી આમ ને આમ ક્યાં સુધી એ ઘરડો થશે આમ ને આમ એકલો એને ખબર પડતી નહોતી એ ઘરડો વધારે હતો કે વધારે એકલો એને ખબર પડતી નહોતી ઘડપણ સારું કે એકલતા એને ખબર પડતી નહોતી એને હતો-ન હતો ઘડપણે કરી દીધો હતો કે એકલતાએ બીજમાં વૃક્ષ કે વૃક્ષમાં બીજની જેમ એને ખબર પડતી નહોતી એને ખબર પડી નહોતી એને ખબર પડવાની નહોતી પણ એને ખબર પડતી હતી એ ઘરડો થઈ ગયો હતો અને એ એકલો પડી ગયો હતો LiesKamal Vora In reality there are just three types of lies: red, yellow, and blue someone would say: three headed someone would say: three-tailed some would even spot three eyes! If red was about to get caught Yellow would come forward If yellow was to be captured it would hide behind the blue So no one could actually say what the colours of the lies were. Be as that might be, but the ploy of the trio, oh, Trahimam, Trahimam! Triple torture ruled. When they screamed from the rooftops the deep red streaks flying in the air made your cupped palms bloody. The hands of those who would catch had their faces turned scarlet, a colour of flames, of raging red fires. But then the game would change They would hover overhead blinding the eyes. Yellow, a solid yellow would enter your body, your lungs, and even the depths of your veins and fill them up with intense irritation, as if someone was peeling the skin of a scorching desert in the middle of a hot afternoon. Yellow lies made one see lies all around. But then everything cools down. Lies like a darkening eve matured, cold-blooded, snatch whatever little light is left from the greying soot, blowing about until now. You may get confused and wonder if all three of them have switched off the lights and gone to bed or what. But that is the time when weaving and in twining with one another, shuffling and reshuffling things, eager to pounce desperate they jump their giant leap mapping the distance between the earth and the sky. JA-NEE-VA-LI-PI-NA-RA, V-I-B-G-Y-O-R, wows the viewers. When people are lost in the shouts of aafareen..aafareen.. JA-NEE-VA-LI-PI-NA-RA, they play the final move. Merging and melting with one another, becoming one, dissolving their differences, craftily they hide their true selves in white. And then in a loud voice they yell: There are no lies. Nowhere. Destroyed, annihilated, thrown away onto some other planet, far away from this earth. What are you saying? Where could they be? Come on, show us at least one. When stunned folks are all ears Then, exactly then one after the other in a continuous flow, in their infinite, ever changing forms colourful lies multiply into an eternal flow of lies, from three to thirty-three, then add a zeros, and anther zero and one more, and… જુઠ્ઠાણાં -- કમલ વોરા (જાનીવાલીપીનારાં) ખરેખર તો ત્રણ જુઠ્ઠાણાં : લાલ, પીળાં ને વાદળી. કોઈ કહેતું : ત્રણ માથાળાં કોઈ : ત્રણ પૂંછડિયાં કોઈને ત્રિનેત્રાળાં દેખાતાં! લાલ પકડાવામાં હોય તો પીળાં આગળ થતાં, પીળાં ઝડપાઈ જવાનાં હોય તો વાદળીની ઓથે છુપાઈ જતાં; આમ જુઠ્ઠાણાંનો સાચો રંગ પરખાતો નહીં. હોય તે હોય, ત્રેખડનો તાયફો ત્રાહિમામ્ ત્રાહિમામ્, ત્રિવિધ તાપ રેલાવતો. છાપરે ચડી પોકારતાં ત્યારે ઊડતા રાતાચોળ ટશિયાથી ખોબા લાલઘૂમ થઈ જતા; ઝીલનારાની હથેળીઓમાં ચહેરા રતુંબડા થઈ જતા. રગોમાં લોહિયાળ અગ્નિના ભડકા ભભૂકતા; પછી પેંતરો બદલાતો. બરોબર માથે ઝળૂંબતાં ત્યારે આંખો અંજાઈ જતી, શરીરમાં, ફેફસાંમાં, રગોમાં ઊંડે સુધી પીળાશ, નકરી પીળાશ ઘેરી, ચચરાટભરી ફરી વળતી રેતીના વિશાળ પટ પર ભર બપોેરે એક છેડેથી બીજો છેડો ઉતરડાઈ ગયો હોય એવી. પીળાં જુઠ્ઠાણાં બધે જ જુઠ્ઠાણાં દેખાડતાં. પણ પછી બધું ઠરીઠામ થતું જાય. ચોમેર ઊડાઊડ કરતી આરપાર રાખોડી થઈ રહેલી રજમાંથી રહ્યુંસહ્યું અજવાળું પણ ખૂંચવી લેતી આથમતી સાંજ જેવાં ઠાવકાં ને ટાઢાંબોળ જુઠ્ઠાણાં. ગફલત થાય કે અંધારપછેડી ઓઢી ત્રણેય ગોટમોટ પોઢી ગયાં કે શું; પણ ખરેખર તો દરમિયાન પરસ્પરમાં લપેટાતાં-ગૂંથાતાં થોડું તળેઉપર, આઘુંપાછું કરી લેતાં તરાપ મારવા તત્પર વલખતાં હોય અને એકાએક કૂદી પડે એક વિરાટ પગલે ધરતીથી આકાશ લગી જાનીવાલીપીનારાં, સોહામણાં. જોનારા તો આફરીન આફરીન-ના પોકારોમાં બે-ધ્યાન, બે-ભાન થઈ રહ્યા હોય ત્યારે જાનીવાલીપીનારાં છેલ્લો, છેક છેવટનો દાવ ખેલી નાખે. એકમેકમાં ભળી જઈ, ઓગળી જઈ એકરૂપ, એક થઈ એક જ ધોળા રંગમાં અસલિયત છુપાવી દે, સિફતથી. પછી ગળાં ફાડી ફાડીને હાકોટા પાડે : જુઠ્ઠાણાં નથી, ક્યાંય નથી – નેસ્તનાબૂદ, નેસ્તનાબૂદ ખદેડી દેવાયાં છે આ પૃથ્વી પરથી આઘે આઘે, કોઈ બીજા ગ્રહે. હોય ક્યાંય હોય ક્યાંક એકાદ જુઠ્ઠાણું તો દેખાડો! સાંભળનારા અવાચક, એક-કાને સાંભળતા હોય ત્યારે બરોબર ત્યારે એક પછી એક પછી એક, એકધારાં, નિત નવાં, નિરંતર રંગબેરંગી જુઠ્ઠાણાં રેલાતાં જાય, રેલાતાં જાય જૂજવે રૂપે અનંત આ અખિલમાં ત્રણનાં તેત્રીસ પર મીંડાં પર મીંડાં ચડતાં જાય... Gandhi 150Kamal Vora you’d suddenly test us, Bapu! We’re kind of done with you. Now we exist in a digital world where nothing is real, nothing is unreal either. No triumph of truth, nor downfall of lies. In fact, there’s no truth and no lies. Only a spectacle of violence Non-violence is all junk, Mr. Gandhi! No cleanliness, no godliness, Everything colourful and instant. for a billion countrymen. Hence no need of currency at all. Sorry, no place for you, Mr Gandhi! Surely we are thankful to you but time to quit India, dear Father! with the touch of a finger, Bapu! There is no God other than Truth. To see the universal and all-pervading the meanest of creation as oneself. Identification with everything that lives is impossible without self-purification; without self-purification the observance of non-violence must remain an empty dream. A perfect vision of Truth can only follow a complete realisation of Ahimsa but the path of self-purification is hard and steep.* The paper that I write on The pen that forms the letters The hand that holds the pen The muscles that move the hand the blood coursing through it the heart that pumps it – Even after seven-score and ten years, Bapu, it’s your insistence on purity of tools that keeps me away from you! * From MKG’s autobiography, Tr.Mahadev Desai, the last chapter, ‘Farewell’. a man survives a hundred autumns, you’ve crossed a hundred and fifty, dear Bapu! with thought, speech and deed. of thought, speech and deed; and go gentle into this good night, dear Father! તમે એકાએક પરીક્ષા લેશો, બાપુ! ખોવાઈ ગયેલું એકાદ તણખલું, સૂકું કે કૂણું લોહિયાળ કરી નાખેલ આ હાથે, વી આર કાઇન્ડ ઑફ ડન વિથ યુ નાઉ વી એક્ઝિસ્ટ ઇન અ ડિજિટલ વર્લ્ડ વ્હેર નથિંગ ઇઝ રિયલ નથિંગ અનરિયલ આઇધર ન તો સત્યનો જય ન અસત્યનો પરાજય ઇન ફૅક્ટ નો ટ્રૂથ ઍન્ડ નો લાઇ્ઝ ઑન્લી અ સ્પેક્ટેકલ ઑફ વાયોલન્સ નૉન-વાયોલન્સ ઇઝ ઑલ જન્ક, મિસ્ટર ગેન્ઢી! નો ક્લીનલિનેસ નો ગૉડલિનેસ એવરીથિંગ કલરફુલ એન્ડ ઇન્સ્ટન્ટ ઇન્સ્ટન્ટ ડાયરેક્ટ ટ્રાન્સફર હેન્સ નો નીડ ઑફ કરન્સી ઍટ ઑલ સૉરી, નો પ્લેસ ફૉર યુ મિસ્ટર ગેન્ઢી! શ્યોરલી વી આર થૅંકફુલ ટુ યુ બટ, ટાઇમ ટુ ક્વિટ ઇન્ડિયા, ડિયર ફાધર! ઇન ફૅક્ટ વી ગાઇઝ્ કૅન હેલ્પ વિથ અ ટચ ઑફ ધ ફિંગર, બાપુ! સત્યથી ભિન્ન કોઈ પરમેશ્વર નથી સત્યરૂપી સૂરજનું સંપૂર્ણ દર્શન સંપૂર્ણ અહિંસા વિના શક્ય નથી વ્યાપક સત્યનારાયણનાં પ્રત્યક્ષ દર્શનને સારુ આત્મવત્ પ્રેમની પરમ આવશ્યકતા છે જીવમાત્ર સાથે ઐક્ય ન સાધી શકાય અહિંસાધર્મનું પાલન સર્વથા અસંભવિત છે પણ આ શુદ્ધિનો માર્ગ વિકટ છે.* કાગળ પર અક્ષરો પાડતી કલમ, લોહીને ધકેલતું હૃદય – અશુદ્ધ, ચિત્ત અશુદ્ધ, ચેતના અશુદ્ધ છે. સાધન-શુદ્ધિનો તમારો આગ્રહ, બાપુ! મને તમારાથી છેટો રાખે છે! તમે તો દોઢસોને આંબી ગયા, વહાલા બાપુ! હાંઉં, બહુ થયું, હવે સિધાવો! ત્યારે, થોડી વાર અમે ઘાંઘાં થઈ ફરી અમારાં વિચાર, વાણી, વર્તનમાં ઝેરી વીજળીઓ ફૂંફાડા મારે છે. હિંસાહારી, હિંસાચારી, હિંસાકારીના આ હાથે When Krishna Danced in a British Army Barracks Gabriel Rosenstock Dehradun Military Academy
(Motto: Valour & Wisdom).
Papaji takes off his British Army
uniform -
he is acquiring military skills
in order to turf the British out -
and dons the robes of a Krishna
gopi.
He has spent all his salary
on saris and jewellery.
All night long
he dances with Krishna.
Morning.
Papaji is glowing.
His commanding officer asks:
'Has that man been drinking?'
-Gabriel Rosenstock
Nuair a dhamhsaigh Krishna i
mBeairic Bhriotanach
Acadamh Míleata Dehradun
(Manna: Calmacht & Gaois).
Baineann Papaji a éide airm
Bhriotanach de -
scileanna míleata á sealbhú aige
d'fhonn na Briotanaigh a chaitheamh
amach -
agus cuireann uime róbaí gopi
Krishna.
A thuarastal go léir caite aige
ar shárithe is ar sheodra.
É ag damhsa le Krishna
an oíche ar fad.
Maidin.
Luisne ina ghrua.
Arsa an t-oifigeach i gceannas:
'An ag ól a bhí an fear sin?' Translated by The Macaulayite Cuts Such a Ridiculous FigureMustard FlowersAjmer Rode If you see an old man sitting alone at the bus stop and wonder who he is He is not waiting for a bus or a friend nor is he taking a brief rest before He doesn't intend to shop in the he is just sitting there on the bench.
Occasionally he smiles and talks. And he doesn't seem to care if someone listens or not.
A stream of cars, buses, and people A river of images, metaphors and similes flows through his head. at the traffic lights it is midnight back in his village. Morning starts When someone honks his neighbor's When a yellow car passes by a thousand mustard flowers In English Mustard Flowers Mustard FlowersAjmer Rode If you see an old man sitting alone at the bus stop and wonder who he is He is not waiting for a bus or a friend nor is he taking a brief rest before He doesn't intend to shop in the he is just sitting there on the bench.
Occasionally he smiles and talks. And he doesn't seem to care if someone listens or not.
A stream of cars, buses, and people A river of images, metaphors and similes flows through his head. at the traffic lights it is midnight back in his village. Morning starts When someone honks his neighbor's When a yellow car passes by a thousand mustard flowers In English Mustard Flowers Black OestrusArundhathi Subramaniam I could lie against you, mouth on forehead, limbs woven for yearning, hearing the gossamer flurry of your breath, the wild nearness of your heartbeat, and it still won’t be I could swallow you, feel the slurry of you against palate and molar, taste the ancestral grape that mothered you, your purpleness swirling down my gullet, that there’s more to desire than this tribal shudder in the loins. But I’m not sure I’m ready in your daily kabuki of shape and event. WomanSitanshu Yashaschandra Like rich black loam this woman Like flash flood waters, warm, She drains me in mouthfuls and devours me with sharp teeth turning me into seeds to plant. Even then I feel that she is mine, my wealth. My possession through her free will. She is of course being artful about this. Her body of soft clay is magical, and eyes of monsoon skies. She is spontaneous, I know. When I kiss her, she turns into an aroma, I told her, she flows away like waters. In my embrace she spills over, Scented waters, magical, I can never predict which. She wouldn’t know either. This woman knows more about me than she knows about herself. Like a tall cliff of soft earth She collapses in an instant into a mould And buries me deep into herself. She preserves me from death in a bejewelled locket between She is just a slip of a girl, a virgin really, I crush her breasts, twist her waist, Filing her things sky-high And completely subdue her. But then, in a briefest moment, she anew, challenges me gleefully with a scorn. Turning herself into maid of utter innocence. No lover she has like me, And I, no enemy like her. ગોરાડુ જમીન જેવી એ સ્ત્રી મારી ચોતરફ મારા પગ તળે પથરાયેલી છે. પૂરના પાણી માફક હું એનાં પડોમાં પેસું છું છતાં મને લાગે છે કે એ મારી સ્વાધીન સંપતિ છે,ધન છે મારું, એની કાયાની માટી જાદુઈ છે, સહજપણે એ સ્ત્રી મહેકી ઊઠે છે, હું ચૂમું તો. જાદુઈ રીતે એ સ્ત્રી છલકાઈ ઊઠે છે,મારે કારણે, જઘનો વચ્ચે અથવા તો આંખોમાં. ક્યારે ક્યાં તે હું કહી નથી શકતો. પોતાની જાત કરતાં વધારે મને જાણનાર એ સ્ત્રી નરમ માટીની કરાડ જેવી જરામાં ઢળી ઢગલો થઈ જાય છે. ને પોતાની સઘન જંઘા વચ્ચે મને દાટી દે છે. સ્તનો વચ્ચે બંધ બીડેલું લૉકેટ બનાવી મને જાળવી લે છે. એની છાતીને ગૂંદી નાખી,એની કેડને મરડી નાખી,એના બે ય ઘૂંટણને આભ લગી ફંગોળી, એને સાવ પરવશ બનાવી નાખું છું તે પછીની પળે-----------નરી કિશોરી બની એને મારા જેવો કોઈ પ્રેમી નથી From Great Indian Love Poems AFTER HE TOOK OFF MY CLOTHES.Vallana After he took off my clothes, Unable to hide my breasts with my arms I hugged him tight, but when his hands Descended to my loins, there was no one who could save me from drowning In the sea of shame but the god of love, who teaches us the trick of fainting. From The Bloomsbury Book of Great Indian Love Poems
Translated by Abhay K. from SanskritA LOVER FARAWAYVinita Agrawal My love is in the clinging rivulets Gathered in the arms of many clouds quenching trickle against your lips I have heard that thirst is sweet on the lips of a lover faraway Flamingos in Early SummerAshwani Kumar Nobody thought In the terrible days of solitude, Herds of jobless migrants with clay brick masks would Suddenly arrive in the deserted city. With them, the Armenian flamingos Also descended; flock after flock In the maggoty shadow of early summer. From their sweaty pink wings, Dry mustard leaves kept falling In the freshly made shelter homes. Flapping their empty stomachs, Slowly, they filled the sky With their hungry nasal cries for food and water. Infuriated with the smell of infectious blood Affluent city dwellers turned against themselves- Speaking with strange voices of stones In their moments of self-survival. મોં પર માટોડિયા રંગની મોં-પતી પહેરેલાં બેરોજગાર પ્રવાસીઓનાં ધાડાં અચાનક જ આ ઉજ્જડ નગરીમાં આવી ચડશે. એમની સાથે જ આર્મેનિયન ફ્લેમિંગોનાં ઝુંડ પર ઝુંડ આ ઉનાળાના આરંભે ખદબદતા પડછાયાઓ વચ્ચે એમની પરસેવે રેબઝેબ ગુલાબી પાંખો પરથી શરણાર્થીઓ માટે હાલ જ બનેલાં રહેઠાણો પર સરસવનાં પાંદડાં ખરતાં રહ્યાં. પોતાનાં ખાલી પેટ ફફડાવીને, દાણો-પાણી માટેની ભૂખી કિકિયારીઓથી એમણે ધીમે ધીમે આખું આકાશ ભરી દીધું. ચેપી લોહીની વાસથી ક્રોધે ભભૂકેલા સમૃદ્ધ રહેવાસીઓ પોતાની જાતને ઉગારી લેવાની કપરી ક્ષણોમાં પથ્થરોની વિચિત્ર ભાષા બોલી રહ્યા. Sunken ShipMustansir Dalvi She straddles me, eyelashes stroke my chin. Against my chest, her breath susurrates, in the night, almost day, so long to put her several to rest. She sinks into me, I feel her weight and am pressed deeper into the chair. palms bunched into little fists. I allow fluid senses to swirl full fathom five, so she can travel deep where there is no poetry, only the sunken ship.
THREE COORG POEMSK Satchidanandan 1. NIGHT AND THE ELEPHANT In Coorg it is hard to know the elephant from the night. You think it is night; but You think it is the tusker; but Is it that the night and the elephant gave up both as they could not tell the moon's curve from the tusk’s?
But this intense fragrance, mixed, of sugarcane, wild berries and the Queen of the Night blossoming in moonlight: is it the night's scent We crossed Kavery several times. At one place it was just a tiny stream among the rocks, in another a stagnant pool and In yet another a full river.
But the images falling on the water was the same: bamboos, trees, clouds, us, an unbuilt bridge in an angel' s golden dream.
Several forests passed through us, several birds flew, several beasts ran. We just stood still, hoping, with every breeze, to turn into trees, put forth leaves and wait for flowers to blossom watering our long-forgotten roots.
Trí Dhán a Scríobhadh in Coorg *1. AN OÍCHE AGUS AN EILIFINT
In Coorg is deacair an eilifint a aithint thar an oíche. Ceapann tú go bhfuil sé ina oíche; ach níl tú in ann teacht ar an ngealaigh. Is dóigh leat gurb é an starrfhiaclach atá ann; ach níl teacht agat ar na starrfhiacla.
An é gur chaill an oíche agus an eilifint iad mar nach rabhadar in ann cuar na gealaí a aithint thar chuar na starrfhiacaile? Ach an chumhracht phlúchtach seo, meascán de chána siúcra, caora fiáine agus Banríon na hOíche is í faoi bhláth faoi sholas na gealaí: an í cumhracht na hoíche í nó cumhracht na heilifinte?
2. AN KAVERY Chuireamar an Kavery dínn cúpla uair.
Ní raibh inti tamall ach sruthán beag bídeach i measc na gcarraigeacha, lochán marbhuisce in áit eile agus in áit eile fós í ina habhainn bhreá.
Ach ba iad na híomhánna céanna
a thit ar an uisce: bambúnna, crainn, scamaill, sinne, droichead nár tógadh bogha síne nach bhfacthas i mbrionglóid órga aingil. Ar nós íomhánna an domhain a thiteann ar anam gach n-aon.
3. FORAOISÍ
Ghabh scata foraoisí trínn,
Scata éan ag eitilt, scata brúideanna ina dtáinrith. Sheasamar gan chorraí, ag súil le gach leoithne, go n-iompóimis inár gcrainn, go bpéacfadh duilleoga ag súil go n-osclódh bláthanna is go n-aibeodh torthaí. Ghabh an Kavery tharainn, ár bhfréamhacha a bhí dearmadta le fada againn á n-uisciú aici.
* Ceantar in Karnataka na hIndia is ea Coorg, nó Kodagu.
Sa Mhailéalaimis a scríobhadh na dánta seo.
Translated by the Gabriel Rosenstock into Irish from English
ત્રણ કૂર્ગ કાવ્યો કૂર્ગમાં હો તો મુશ્કેલ છે કહેવું ચંદ્રની છે કે ગજરજના દંતશૂળ ની ને એમાં વળી પૂરબહારમાં ખીલી રાતરાણી આ સુવાસ રાતની છે કે ગજરાજની? અમે કંઈ કેટલી વાર કાવેરીને પાર કરી ને વળી બીજે છલકાઈ આખી નદી બધેય એક સરખા: વાંસ, વૃક્ષો, વાદળ, અમે, એક નહિ બાંધેલો પૂલ ઝીલાતાં કોઈ દેવદૂતના સોનેરી શમણે અમારી અંદર થઈ ચાલ્યાં ગયાં કેટકેટલાં જંગલો ઉડયાં કંઇ કેટલાં પંખી, દોડ્યાં કેટકેટલાં પ્રાણી. પવનની એકેક લહેરખીએ ઉઠતી આશા લઈને, કે થઈ જાશું લીલા જંગલના ઝાડ ફૂટશે એમને યે પાન, ને પછી મહોરશે ફૂલો, અમારા ભૂલાયેલા મૂળિયાં પખાળતી *I*Vinod Joshi and flung them into the sea swallowed all the salt waters of this earth I folded the sky many times over and slipped it into my eyes before shutting my eyes tight and all the constellations... So, now that there is nothing outside turn into limitless expanse and see the same world out there ચપટીમાં પકડીને એક પછી એક ફેંકી દીધા પર્વતો સમુદ્રમાં. પછી એક જ ઘૂંટડે પી ગયો સૃષ્ટિ પરનું બધું ખારું જળ. આકાશને બેવડચોવડ સંકેલી મૂકી દીધું આંખોમાં. પછી પોપચાં કરી દીધાં સજ્જડ બંધ. પવનને ઉતારી દીધો ઘ્રાણમાં. સૂર્ય, ચંદ્ર,તારા,ગ્રહો, નક્ષત્રો... હવે તો બહાર કશું રહ્યું જ નહીં. હું શોધવા લાગું છું મારો આધાર. બીજી જ પળે લાગું છું ઘૂઘવવા. હદ બહાર વિસ્તરી જાઉં છું ચોતરફ. ચક્કર ચક્કર ફરવા લાગું છું. પછી આંખો ઉઘાડું છું તો બહાર એનું એ વિશ્વ. હું આંખો બંધ કરી દઉં છું. તો, હવે મારી અંદર પણ મને દેખાય છે; In MemoriamPrabodh Parikh You and I, the troglodyte, The children of forest under azure sky, In Nairobi or Sangali, outside Brabourne Stadium, Like asterisms playing Seven Claps in the ring of fire, Of clinging to the warm breast of earth, Eyes closed, as our hearts throbbed, Painting frescos, crossing thresholds, Flowing rivers in our tiny hands? Flapping our wings between the known and unknown, the ephemeral and eternal, Clutching the fingers of doors and windows post-haste, Had set out on foot with captain Nemo, our sleeves flashing the submarine badge, To take a plunge from mountain tops in the lap of the bottomless sea? Of flipping through the pages of books, home to our forefathers, And attending summer camps with them? Think of that game we enjoyed so much Of pinning the lengthening shadows of eventide Of pinching the peals in the womb of our cavernous faces in mirrors Of patting the backs of our new bonds, surging with sap, At a time when all forms of life, Keen on being born, their stories still forlorn Hovered over the nursing homes, on full alert. Does it still haunt you, that warm touch? Its thrill coursing through every single vein in frenzied waves The nightlong chats, words that kept you awake The countless stars under whose gaze I’d put my friendly arm around your shoulders. In the company of chillies that set tongues on fire And glasses, bitter and bland, from which we spilt over To join the rushing traveller down the slippery slope And flying on the roter wings of Ramlila Or sneaking into the backpacks of wandering tramps How we’d gorged after lasting games of satiyo and tri-cards? Choosing to take birth, we’d observed fasts and abstinences, All the way from St. Pauls’ to Jama mosque, Held nightlong vigils in the Narayan temple. Mounting the shoulders of father, the lap of mother On the swings of neighbours or that bench outside museum We’d taken a joyride to this universe. Holed up in the bookracks of libraries, we’d found blood relations In the prisoners of conscience dumped in Siberia. But I don’t hear any rustle, not even a slight throb in head. That which comes and sits close by Shakes you, mocks you, tires you out Stops you, wakes you up with a sweet caress Packs you a gush of anguish and verdant meadows, Wafting on surging heart, As you get ready to embark Recall that we were born? No? You don’t? The doors and windows, Flight of stairs and the cradle, A for Adil, B for Beckett, K for kite and P for poetry? The unfinished game of coming here, and there Where fresh sheets were spread on beds Where the utter green flag of autumn fluttered Where the squirrel scurried in semi-final of sun and shade Where the dawn flew away as I blew mouthful of sky Where the roads set out with personal chairs for evening strolls I remember registering my name, Waving flags from the backseat of bicycles Loving the disquiet, making that corner its home, Handful of rules sealing that half-played game Bunch of shlokas and rhymes falling in place And other ten blokes who were not others. You and I, that we took birth? યાદ છે, તમને, કે આપણને, કે મને કે ગુફાવાસીઓને, કે વનવાસીઓને ખુલ્લા અવકાશ નીચે, નાયરોબીમાં કે સાંગલીમાં બ્રેબોન સ્ટેડિયમ બહાર, અગ્નિનાં કુંડાળામાં સાતતાળી રમતા નક્ષત્રોમાં ફેરાફેરી શ્વાસનાં ધબકારે. પૃથ્વીની હુંફાળી છાતીમાં આંખો ઢાળી દઈ, ભીંતચિત્રો કરી, ઊંબરા ઓળંગી, નદીઓને હથેળીમાં ઝીલી મેદાનોની આરપાર નીકળી જવાની! યાદ છે, તમને, કે આપણને, કે મને, સૌને, જાણ્યા, અજાણ્યા, ક્ષર-અક્ષર વચ્ચે પાંખો ફફડાવતા, ફેરવ્યા હતા પુસ્તકોનાં પાના, એ પાનાંની વચ્ચોવચ વસેલા પૂર્વજો સાથે , યાદ છે, ઊનાળાની રજામાં શિબિરો ભરી હતી? નર્સિંગ હોમમાં જન્મ લેવા ઉત્સુક જીવ, અજીવ, સજીવ અવતારો, જે કાન માંડીને પોતપોતાની કથા કહેવા કરી રહ્યા હતા દોડાદોડ એ સમયના રસભીના નવા સંબંધોને થપ્પો મારી અરીસામાં પ્રગટ થતા ચહેરાનીએ ગુફામાં, ગુફાનાં ગર્ભદ્વારમાં રણકતા નાદને, સમી સાંજના પડછાયાઓને પકડવાની રમત તમે, મેં, આપણે, માંડી હતી તે! નસેનસમાં વહી જતા એ સ્પર્શનાં સ્પંદનોની વણઝાર વાતે વારે જાગતા રહેવાની એ રાત તરવરી ઉઠેલા ઉન્માદની ભાઈબંધી માટે લંબાયેલો હાથ! તીખા, તમતમતા ગોંડલનાં મરચા સાથે તુરાં, કડવા, પારદર્શક ગ્લાસમાંથી છલકાઈ જરાકમાં સરકી જતા વટેમાર્ગુઓને સંગે રામલીલાની પવનપાવડી પર બેસી કે રખડુટોળીએ ખભે ભરવેલા સરસામાનમાં અને ત્રણ પત્તીની બાજી, પછી કરી હતી ઊજાણી! જનમ લીધો હતો, બાધા રાખી હતી, સેઈંટ પોલથી જુમા મસ્જિદ સુધી, નરનારાયણનાં મંદીરમાં જઈ કર્યાં હતાં જાગરણ, ફરી વાળ્યા હતા, બ્રહ્માંડમાં, માના ખોળે, પિતાના ભખે, પડોશીના હિંચકા પર, મ્યુઝિયમોનાં બાંકડે, લાયબ્રેરીનાં કબાટોમાં સંતાઈને સાયબિરિયાની કાળી કોટડીમાં વસતા મનુષ્યોને એકરૂપ કરી દીધા હતા સ્વજનોનાં સરઘસમાં! ના સળવળાટ સંભળાતો નથી, કે નથી કંપી રહ્યા મગજના સ્નાયુઓ એવું કશું, જે આજે આવીને બેસે, લગોલગ, ઢંઢોળે, ખીજવે, હંફાવે, અટકાવે, પીઠે હાથ ફેરવી ઝાડપાનને સાથે લઈ આવતી વેદનાને સંવેદનાને- નિરાંતે, બાંધી આપે ભાથુ મુસાફરી માટે! ના, નથી યાદ, બારી કે બારણા આદિલનો અ, કે બેકેટનો બ, કે પતંગનો પ, કે કવિતાનો ક. યાદ છે, એક અધુરી રમત અહીં આવ્યાની ત્યાં, જ્યાં ચાદર પથરાતી, પાનખરનો ઝંડો, લહેરાતો તડકા-છાંયડાની સેમી ફાઈનલ રમાતી અને ખુરશીઓ લઈ ફરવા નીકળી પડતા રસ્તાઓ, ત્યાં નામ નોંધાવ્યાનું, સાયકલ પર બેસી વાવટા ફરકાવવાનું યાદ છે, અધુરી રમતનાં બે ચાર વ્યાકરણો પાંચ સાત શ્લોક, ટપકી પડતાં જોડકણાં, અને એક દશ બાર બીજા જણ, જે બીજા ન હોય! The Macaulayite Cuts Such a Ridiculous FigureGabriel Rosenstock There was much laughter, she said And 'laughter' - elongated - was the last word to escape her lips. Some kind of lockjaw? her husband opined. Doctors were sent for and examined the gaping mouth, Ayurvedic specialists, Sages: she could not breathe. A shaman from Tibet Blew smoke through the orifice And recited a couplet from the Sixth Dalai Lama: nang gi stag mo ras 'joms 'dris nas mthur du lang song Which did nothing but swell her tongue. At last, Gabriel Rosenstock arrived from Ireland And pronounced his diagnosis, gravely but assuredly: Postcolonial linguistic self-strangulation, he muttered We have seen many such cases in my land. Beloved dreamsNalapati Balamani Amma Dance, dance every day On my mind’s floor Amidst harsh reality Under a frying pan sky And caught in a dust storm At midday A cool, green and flowery shade You dreams for me prepared…. પ્યારાં સ્વપ્ન !! નૃત્ય કરો નિશદિન મન ઉપવનના આંગણમાં.. કઠોર વાસ્તવ ચારેકોર ધર્યું ઉપર ધગતું આકાશ ધૂળભર્યા ઘેરા વંટોળે અટવાયાં પળના પ્રવાસ એવે સમયે મારે કાજ તમે જ મારાં સ્વપ્ન લઇ આવ્યાં એક હૂંફાળો શીળો, ફૂલ સમો ઉજાસ....
Translated by Lata Hirani from Malayalam to English* HomeArundhathi Subramaniam where I can slip in and out of rooms the colour of the curtains, the cacophony of books by the bedside. A home that I can wear lightly, where the rooms aren't clogged with yesterday's conversations, where the self doesn't bloat so alien when I try to belong, when I decide I'm just visiting. On the BrinkStanley Barkan On the brink of fall,the leaves decide their deciduous fate. Autumn comes like a red-haired witch riding the winds on a thick-strawed broomstick. The forests stun the eyes, visioning postcard vistas: layers of gold and orange, reds and purples. Soon all the trees will shake off their colored complements, and the black bony fingers will thrust themselves stark against the whiteness of the brink of winter. ObstinatePratishtha Pandya Years passed Months passed Even rough days passed The last episodes of your favourite television soap got over. The fledglings from the nest atop the Neem tree flew away made nests of their own, I guess The laburnum outside the window from green to yellow to green three times Your saree that I started wearing at home got worn out and was turned into big square pieces for the dhobi to tie ironing clothes in and then into small square pieces of dishcloths for the kitchen and finally ripped into thin strips used to tie the Madhumalati in the garden with. and yet time did not pass It refused to move on It stood with its feet firmly planted. Sometimes in the old house with its standing kitchen where you and I drank tea together I tasted it on my tongue like a broken, soggy glucose biscuit that ruins the taste of the tea. Sometimes leaving the chores aside when you succumbed to Papa’s demands taking his head in your lap with a grumble first with a laugh next I saw it basking in the sunshine of your wrinkled face. It stayed on in places and moments that no longer belonged to him. sometimes like an air bubble stuck inside the IV line on her puffed hands or inside the deserted lanes of her eyes that she opened only when I ruthlessly twisted her skin almost separated from her muscles Sometimes like the silence That grew wider between her sinking heartbeats Who says time just flies! It falls and crashes in every corner of the house gets scraped by a familiar touch gets bruised by an unknown feeling Wounded and bleeding it sits in the same old place this obstinate time that refuses to budge since Ma died. વરસ વહ્યાં મહિના વહ્યા વહ્યા દિવસો ય આકરા તને ગમતી ટેલીવીઝન સિરિયલના છેલ્લા હપ્તાય પૂરા થયા લીમડાના ઝાડ પરના માળાના ચકલીના બચ્ચાં ઊડી ઊડી પોતાના માળામાં ગયાં બારી બહારના ગરમાળા ત્રણ વાર લીલા માંથી પીળા ને પીળા માંથી લીલા થયા ઘરમાં પહેરવા કાઢેલી તારી સાડી ઘસાઈ એમાંથી પહેલાં ધોબીના કપડાં બાંધવાના ટુકડાં પછી રસોડામાં હાથ લૂછવાના મસોતાં ને છેવટે ચિરાઈને બગીચાની મધુમાલતી ને બાંધવાના ચિંદરડા થયાં પણ સમય તો યે ના વહ્યો તસુભર જરાય વધ્યો નહિ આગળ પગ ખૂપીને ત્યાં ના ત્યાં રહ્યો પોળના જૂના ઘરના ઊભા રસોડાના પ્લેટફોર્મ પર બેસી તારી સાથે પીધી ચા માં મેં એને ચાખ્યો ડુબાડતાં, તૂટી તળિયે બેસી ગયેલા ચનો સ્વાદ બગાડી મૂકતા ગ્લુકો બિસ્કિટની જેવો. સવારમાં ઘરનું કામ રેઢું મૂકી પપ્પાની જીદને વશ થઈ જ્યારે એમનું માથું ખોળામાં લઇ ઘડી છણકી ઘડી હસી તું બેઠેલી ત્યારે મેં જોયેલો એને તારી કરચલીયા ચહેરાના અજવાળામાં ન્હાતો એ પડ્યો પાથર્યો રહ્યો એ બધીય જગ્યાઓમાં તમામ ક્ષણોમાં જે હવે એની પોતાની નહોતી એ ખટકતો રહ્યો એના ફૂલી ગયેલા હાથમાં ખોસેલી નળીની અંદર ફસાયેલા હવાનો પરપોટો થઈને ક્યારેક એની માંસપેશીઓ થી છૂટી પડેલી ચામડીને હું સાવ આમળી નાખું ત્યારે ખુલતી એ આંખોની મૌન ગલીઓમાં એ ભટકતો રહ્યો દિશા વિહીન ક્યારક એના ધીમા પડતા ધબકાર વચ્ચેના વધતા જતા શૂન્યાવકાશમાં વિસ્તરતો ગયો કોણ કહે છે જુઓને સમય કેવો વહી ગયો? ઘરના ખૂણે ખૂણે અથડાતો કોઈ રઝળતી યાદે પછાડતો કોઈ જાણીતા સ્પર્શે ઉઝરડાતો કોઈ અજાણી લાગણીએ ખરડાતો ઘવાતો, લોહી દૂઝતો ને છતાં ય એની એજ જગ્યાઓએ અટકેલો રહ્યો આ અડિયલ સમય મા ના મર્યા પછી.
Translated by the Poet from GujaratiLove song of my ownIbn Batuta, World travelerUdayan Thakker |